TUNIS: OPŠTE INFORMACIJE, ISTORIJA I KULTURA

Republika Tunis ima izuzetan položaj u severnoj Africi:  sever i severoistok ove arapske države okružuje oko 1300 kilometara obale na Sredozemnom moru, dok se na zapadu  graniči s Alžirom, a na jugoistokuistoku s Libijom. Oko 40 odsto južne i jugozapadne teritorije zemlje pokriva pustinja Sahara, dok je ostatak od 60 odsto površine zemlje veoma plodan i pogodan za poljoprivredu. Planinski venac, koji predstavlja deo istočnog Atlasa, dijagonalno preseca zemlju i oštro deli pustinjsku od mediteranske klime. Glavni grad se takođe zove Tunis, kao i obližnje jezero i veliki zaliv u kojem je prestonica smeštena. Priča se da  ime Tunis potiče od berberske reči ''prenoćiti''. Tunis ima preko 10 miliona stanovnika. Tunižani govore arapski književni jezik, ali se dobro služe i francuskim, engleskim, nemačkim, italijanskim i ruskim jezikom.

Posle burne istorije obeležene raznim osvajačima, Tunis sredinom prošlog veka postaje nezavisna država, a 1957. godine proglašena je Republika Tunis sa Habibom Burgibom kao predsednikom, koji je na čelu države ostao trideset godina. Zamenio ga je doskorašnji predsednik Zine El-Abidine Ben Ali, da bi nakon nemira 2011. godine na čelo države došao Mohamed Monsef Marzuki kao treći predsednik nezavisnog Tunisa.

RELIGIJA

Službena religija je islam sa 98% vernika, a ostatak stanovništva čine hrišćani i Jevreji.

ISTORIJA

Tunis ima bogatu istoriju dugu više hiljada godina, ali najburniji period nastaje dolaskom Feničana, osnivača Kartagine, u IX veku pre nove ere, pa se uglavnom govori o 3000 godina staroj istoriji i kulturi u kojoj su se smenjivali uticaju Puna, Rimljana, Arapa, Turske, Afrike, raznih evropskih naroda... sve do dolaska Francuza i osnivanja njihovog protektorata nad Tunisom krajem XIX veka. Starosedeoci Tunisa su Berberi koji i danas govore berberskim jezikom. Oni su prilično očuvali svoju samosvojnost uprkos brojnim osvajačima koji su protutnjali ovom krajevima.

Istorijski najznačajniji lokalitet Tunisa je Kartagina, glavni trgovački centar Feničana iz II i III veka pre nove ere, dakle baš iz doba kada je s druge strane Sredozemnog mora stasavala druga velika sila: Rim, prvo kao republika, pa kao carstvo. Osnovana je 814. godine pre nove ere, Kartagina se razvila u jedan od najuspešnijih i najsnažnijih gradova u zapadnom Mediteranu. Tokom II i III veka pre nove ere počele su zađevice između dve sredozemne supersile oko prevlasti na Mediteranu, pa su se gotovo stotinu godina vodila tri punska rata u kojima je Kartagina pokušala da nadvlada Rim, ali je uprkos uspešnim borbama, koje je u jednom periodu predvodio i Hanibal, Kartagina u sva tri rata pretrpela poraze. U poslednjem je grad potpuno uništen i njegovi žitelji prodati su u ropstvo. Nakon toga Tunis je postao rimska provincija Afrika, žitnica Rimske imperije. Rimljani su zauzeli veći deo Tunisa, obnavljajući i gradeći prelepe gradove.

Hrišćastvo je ovde tek počinjalo da se budi kada Tunis 436. godine osvajaju Vandali.  Potom ove prostore okupira vizantijski car Justinijan I, a 670. godine dolaze Arapi koji proširuju svoju vlast na teritoriju cele severne Afrike i vrše islamizaciju stanovništva. Zemlju su osvajali i Španci i Turci, gusari i begovi, jer kao važna tačka nasred Sredozemlja postaje predmet nadmetanja između raznih sila, pa i Italije i Francuske, koja je bila poslednji ''zaštitnik'' buduće nezavisne Republike Tunis.

Otuda se u Tunisu mogu videti fantastični istotrijski spomenici poput ostataka drevne Kartagine, pa rimski amfiteatar u El Džemu i Nacionalni muzej u Bardou s najvećom kolekcijom rimskih mozaika, potom izuzetna gradska arhitektura u Sidi Bu Saidu arapsko-andaluzijskog stila, neobične berberske kuće ukopane u meki pustinjski peščar, ili se mogu kušati francuski bageti, kroasani i sirevi i italijanska pasta uz slušanje italijanskih kancona... Naravno, tu su i izuzetni muslimanski verski objekti i spomenici kulture, od kojih su neki jedinstveni na afričkom tlu.

DRŽAVA: Republika Tunis

GLAVNI GRAD: Tunis

POVRŠINA: 164. 150 km2

VALUTA: tunižanski dinar (TND)

JEZIK: arapski, francuski

VERA: islam (praktikuje je 98% stanovništva)

POZIVNI BROJ: 00216

PREDSEDNIK DRŽAVE: Mohamed Monsef Marzuki

KORISNE FRAZE

ASLAAMA = DOBAR DAN

BISLAAMA = DOVIĐENJA

SHUKRAN = HVALA

MINFADLEK = MOLIM

ISMAH-LEE = OPROSTITE

MARHABA = DOBRO DOŠLI

AIWA = DA

LA = NE

SPAHIR = DOBRO JUTRO

DISPALAHIR = LAKU NOĆ

GASTRONOMIJA

Glavni tunižanski gastronomski specijaliteti potiču iz tradicionalne kuhinje Berbera, najstarijih doseljenika na ovo tlo poreklom s Biskog Istoka. Španci su uveli upotrebu maslina, maslinovog ulja, oraha i voća, dok je francuska kuhinja takođe ostavila značajan trag, te u mnogim restoranima nailazite na dva menija: jedan sa francuskim, a drugi sa tunižanskim specijalitetima.

Predjela/Salate

Mechoufa (grill): Seckani paradajz, slatke papričice, paprika, luk, beli luk, so i biber, začinjeno maslinovim uljem i vinskim sirćetom, ukrašeno tunjevinom ili sardinama.

Salade Tunissiene: Paradajz, slatke papričice, paprika, začinjeno maslinovim uljem i vinskim sirćetom, ukrašeno tunjevinom ili sardinama.

Hourva: Pire od šargarepe, beli luk, kapar, masline, maslinovo ulje i vinsko sirće.

Ostala jela

Brik: Prženo testo punjeno spanaćem, jajima, tunjevinom ili mlevenim mesom.

Čorba: od ribe ili jagnjećeg mesa, ali jače pobiberena.

Kuskus: Posebna vrsta drobljene pšenice skuvane na pari i servirane s  mesom, ribom i povrćem.

Marka: Postoje različite vrste ovog jela, ali su skoro sve bazirane na mesu sa bogatim i gustim sosom od paradajza i povrćem.

Mechoui:  jagnjetina sa ražnja.

Mosly: Zapečena jagnjetina, riba ili pile sa šafranom, prilogom od krompira, začinjeno limunovim sokom.

Tajine: Jelo bazirano na mesu, kuvanim jajima i krompiru.

Deserti/Poslastice

Bouza: Krem od želatina i suvog voća, badema, oraha, lešnika i semenki suncokreta.

Baklava: Poslastica turskog porekla, bogata suvim voćem, uljem, slanim maslacem, jajima, medom...

Makroudh: Kolač od urmi sa prelivom od meda.

Vina i ostala pića

Postoji veliki izbor lokalnih crnih i belih vina, aperitiva (Muscat de Thibar od urme), likera (Thibarine) i rakije (Boukha od smokava).

Tu su, naravno, i neizbežni čaj od mente i turska kafa.

KLIMA

Tunis se nalazi u suptropskom klimatskom pojasu. Širi obalni pojas ima mediteransku klimu, dok je unutrašnjost pod uticajem suvog i polusuvog pustinjskog podneblja. Temperature leti prelaze 40°C, a kišno razdoblje se proteže kroz hladniji deo godine, između oktobra i maja, u severnom delu zemlje. Tunis je, zbog povoljne primorske klime, veoma popularna turistička destinacija i tokom zime.